Montaj

Şeffaf ışığı geçiren bir zemin folyo (astrolon) üzerinde çeşitli veya aynı filmlerden, bir kalıp veya grup filmi yapılacak şekilde elde edilir.
Filmler mutlaka ışığı geçiren bir zemin üzerine toplanmalıdır. Bu işler tek renkli işlerde çok kolay olmaktadır. Çok renkli işlerde rehberle “kılavuz” iş görüldüğünden montaj zorlaşır. Çok renkli işlerin montajında her renge ait filmler mutlaka üst üste tam ve kaymadan oturmalıdır. Bu işleme montaj denir.

Trase: “Baskı Taksimat Çizelgesi”

İlk rengin montajını yapabilmek için altlık olarak kullanılan bir araçtır. Bu nedenle itina ile çizilmelidir. Kaliteli bir bristol karton üzerine veya hazır mili metrik kağıda çizilir. Biz bu işlemi yaparken ışıklandırılmış özel montaj masası (sabit demir cetveli) kullanılmalıdır.
Taksimat, basılacak işe ve işin forma sayısına göre yapılır.
İlk esasa göre çizgiler çizilir.

• Kağıdın ebadı
• Baskı başlangıcı
• Sayfa dağıtımı
• Sonra yardımcı çizgiler
• Kesim
• Metinli sayfalar
• Ana kesim
• Sayfa numara yerleri
• Rehberler
• Forma numara yerleri
• Kağıt ortasını gösteren çizgi
• Buna makas payı
• İş numarası,
• İşveren firma adı
• Renk sayısı ilave edilir.

Filmlerin ASTRALON üzerine yapıştırılması

Filmler; montaj taşıyıcısı yani “astralona” şeffaf bantla, görüntü ve yazı olmayan kısımlardan yapıştırılır. Şayet “iş”üzerine şeffaf bant gelirse, ince çizgiler baskıda ortaya çıkar. Şeffaf bant yerine özel yapıştırıcılar da kullanılabilir.

Montaj da Sayfa Dağılımı

Kitap dergi, katalog gibi basılı işlerin montajında, sayfaların tek, tek basılıp kırıldıktan sonra sayfa numaralarının doğru olarak serpilmesine “montaj sayfa dağılışı” adını veririz. Sistem olarak kağıdın önüne ve arkasına baskı yapılmaktadır. Bu baskılara “ön yüz baskı” -”arka yüz baskı” adı veririlir.
Montaj sırasında “makas payının ” mutlaka bırakılması ve makas tarafının işaretlenmesi lazımdır.
Kağıdın her iki yüzüne de baskı yapıldığı için birinci yüzü basılan kağıdın diğer yüzüne baskı yapabilmek için kağıdı çevirmek gereklidir.
Bu çevirme 2 çeşittir.

Yanı üzerine çevirme (Revolta)

Matbaacılıkta çok sık kullanılan bir çevirme şeklidir. Kalıpta ön ve arka sayfalar bir aradadır. Küçük ebatlı basılacak işlerde bu sistem uygulanır. Kağıdın her iki tarafı da basılacağından bir tabaka ortadan kesilerek iki “aynı” forma elde etmiş oluruz. Bu çevirme usulünde kağıdın iyi kesilmiş olması şarttır. Yanı üzeri çevirmede “Sayfa – Kılavuzu” değişir. “Baskı – Kılavuzu ” değişmez.

Kıvırarak öne doğru çevirme “etek/makas revolta”

Kağıt “kağıt kenarı” ve “sayfa klavuzu” nun oldukları yerde kalacağı şkilde ve “Baskı Yan klavuzu ” nun arka arkaya geleceği şekilde çevrilmelidir. Bu çevirme usulünde de kağıdın iyi kesilmiş olması şarttır.(Dik açılı)

Montaj Hataları

Montaj yapılırken filmlerin ters veya doğru olmasına dikkat edilmelidir. Filmlerin ters yani “emülsiyonlu” (hassas) tarafı üste bakmalıdır ki kopya işlemi yapılırken hassas tabaka plakaya gelsin. Aksi halde film kalınlığı ışığı geçireceğinden özellikle tramlı işlerde nokta kaybına neden olmaktadır.
Montaj esnasında yapılan ikinci bir hata da, sınırlı bir resim içerisinde tek, tek monte edilmesi gerekli filmlerin, iş olmayan kısımlarının üst üste montajıdır. Üst üste filmler gölge yapacağından ve bu gölgeler de plakaya aynen geçeceğinden yeni bir kalıp çekmek zorunda kalınacaktır.
Bir formanın 16 sayfa olduğunu biliyoruz. Montaj esnasında bu formaların nasıl düzenleneceğini kendimiz maket yaparak görebiliriz. Bu maketi yapmak için elimize bir adet A4 kağıt alalım. Bunu ortadan ikiye katlayıp önce A5 haline daha sonra tekrar kırarak A6 ve tekrar kırarak A7 haline getirelim.
Amerikan cilt ve iplik dikiş ile yapılan işlemde formalar üst üste kırılmış olarak konmaktadır. Tel dikiş ile yapılan ciltleme de ise bu işlem tamamen farklıdır. Bu ciltleme sisteminde formalar iç içe konmakta olduğundan montaj esnasında sayfa numaralarının dizilişi de farklıdır. Şimdi yukarıda örnek olarak yaptığımız bir adet A4 kağıttan ayrı, ayrı 3 adet aynı ölçüde katlamak suretiyle 3 formalı Amerikan cilt montaj planını görelim.
Bu montaj şemasında şunu göreceğiz ki, iki ciltleme arasındaki baskıdaki yerler tamamen değişmiş ve çok farklı bir görünüm almış olmaktadır. Bu yüzden matbaaya bu tür bir iş gönderilirken ciltleme şeklini belirtmek gerekmektedir. Baskı yapıldıktan sonra tel dikiş, Amerikan cilt olarak veya tersi istenemez.